Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ hiện nay
VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VỀ ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÁN BỘ HIỆN NAY
VỀ ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CÁN BỘ HIỆN NAY
TS. GVC. Trần Văn Trung
(Khoa Quản lý Nhân lực và Xã hội – Phân hiệu ĐH Nội vụ tại TP.HCM)
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến cán bộ và công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Người đã trực tiếp đào tạo bồi dưỡng nhiều thế hệ cán bộ xuất sắc cho cách mạng Việt Nam. Tư tưởng của Người về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ có nhiều giá trị to lớn cả về lý luận và thực tiễn trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ đủ năng lực, phẩm chất đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của mọi giai đoạn cách mạng, nhất là trong công cuộc đổi mới, thời kỳ hội nhập quốc tế của đất nước hiện nay. Nội dung nghiên cứu tư tưởng của Hồ Chí Minh được tiếp cận dưới nhiều góc độ khoa học khác nhau, đã có nhiều tác giả, nhiều công trình nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau: triết học, lịch sử, đường lối, chính trị học, kinh tế học… Bài viết này tác giả nghiên cứu tư tưởng của Bác Hồ dưới góc độ đào tạo bồi dưỡng cán bộ.
1. Tư tưởng về cán bộ và vai trò, vị trí đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
1. Tư tưởng về cán bộ và vai trò, vị trí đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
a. Tư tưởng về cán bộ
Quan điểm của Hồ Chí Minh về cán bộ được nhìn nhận tiếp cận dưới nhiều góc độ khoa học khác nhau: Triết học, kinh tế học, khoa học nhân văn, đường lối, đạo đức… Khái niệm của Hồ Chí Minh về cán bộ thường được quan niệm rất đơn giản, dễ hiểu và biện chứng.
Dưới góc độ về khoa học đường lối lãnh đạo của Đảng, Bác khái quát: “Cán bộ là người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho Đảng cho Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng” (1).
Khái niệm “đem” và “giải thích” thực chất là khái niệm về tổ chức, triển khai, thực hiện đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước. Cán bộ là người không những “đem” chính sách mà còn là người phải “giải thích” cho dân chúng “hiểu rõ và thi hành”. Một sự logic, biện chứng được coi như nhiệm vụ và trách nhiệm của mỗi người cán bộ trong công việc. Trong thực tiễn hiện nay, không ít cán bộ không hề thấm nhuần quan điểm này. Họ chủ yếu là “đem” nghị quyết, đường lối, chính sách xuống với dân mà ít thực hiện “giải thích” cho dân hiểu và dân thi hành. Hậu quả là dân không hiểu, dân thực hiện không đúng, dân khiếu kiện kéo dài và dân không tin vào đường lối, chính sách, vào cán bộ, lãnh đạo.
Mặt khác, cán bộ không những đem và giải thích đường lối, chính sách cho dân mà cán bộ còn phải “đem tình hình của dân báo cáo cho Đảng, Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”. Đây là hai mặt của một vấn đề trong quá trình triển khai, tổ chức đường lối, chính sách. Sự logic, phản ánh hai chiều khép kín quá trình lãnh đạo của người cán bộ, lãnh đạo. Một quy trình được đặt ra cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo của người cán bộ lãnh đạo: Lập kế hoạch; tổ chức triển khai; kiểm tra đôn đốc; tổng kết đánh giá; thu thập thông tin (dữ liệu thông tin); xây dựng kế hoạch mới.
Mặt khác, cán bộ không những đem và giải thích đường lối, chính sách cho dân mà cán bộ còn phải “đem tình hình của dân báo cáo cho Đảng, Chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng”. Đây là hai mặt của một vấn đề trong quá trình triển khai, tổ chức đường lối, chính sách. Sự logic, phản ánh hai chiều khép kín quá trình lãnh đạo của người cán bộ, lãnh đạo. Một quy trình được đặt ra cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo của người cán bộ lãnh đạo: Lập kế hoạch; tổ chức triển khai; kiểm tra đôn đốc; tổng kết đánh giá; thu thập thông tin (dữ liệu thông tin); xây dựng kế hoạch mới.
- Cán bộ là “nguồn vốn của Nhà nước”, "là cái gốc của mọi công việc", “gốc có chắc, khoẻ thì cây mới xanh, tốt” chính vì thế Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến việc đào tạo bồi dưỡng cán bộ, nhằm cho nguồn vốn được “sinh lời” của mỗi quốc gia trong quá trình sử dụng cán bộ, sử dụng nhân lực. Bác nói: “ Đào tạo cán bộ như người làm ra hàng hóa vậy, đào tạo tốt thì có lãi, đào tạo kém thì lỗ vốn”; “ Đào tạo cán bộ như người đóng giày vậy, người ta đóng giày theo chân chứ ai gọt chân theo giày bao giờ”. Điều này Bác muốn nói đến mục đích, thị trường và nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng của công tác cán bộ. Đào tạo cán bộ phải theo nguyên tắc: Thị trường cần gì, đòi hỏi gì thì phải đào tạo cái đó chứ không phải cứ đào tạo rồi ấn cho thị trường dùng, sẽ là không hợp quy luật. Đây cũng có thể được coi là một góc độ tiếp cận về kinh tế, thị trường đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Hồ Chí Minh.
- Dưới góc độ đạo đức học: Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói “đạo đức cách mạng là gốc của người cán bộ”. Cán bộ phải suốt đời phấn đấu hi sinh cho lý tưởng của Đảng, phải đặt quyền lợi của Đảng, của Tổ quốc lên trên hết và trước hết. Người nói: Đảng không phải là một tổ chức “làm quan phát tài”. Cán bộ cách mạng không phải là “làm quan cách mạng”, “không phải để thăng quan tiến chức”. Không phải làm cán bộ để “đè đầu cưỡi cổ dân chúng như thời thực dân, phong kiến”(3). Người cán bộ phải tận tụy với sự nghiệp cách mạng, phải trung thành với Đảng, với Tổ quốc, phải hết lòng hết sức phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. “Việc gì có lợi cho dân dù nhỏ cũng gắng sức làm, việc gì có hại cho dân, dù nhỏ cũng hết sức tránh”. Người cán bộ phải có một đời tư trong sáng, phải là tấm gương sáng trong cuộc sống.
- Dưới góc độ phong cách lãnh đạo: Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: Cán bộ phải là những người có thái độ và cách làm việc thật sự dân chủ, để mọi người xung quanh mạnh dạn, thẳng thắn nói những ưu, khuyết điểm của mình. Người cán bộ thật sự dân chủ, ý kiến của cán bộ được thật sự tôn trọng, thì khối đoàn kết nội bộ được củng cố, những sáng kiến được nảy nở, công việc nhất định sẽ được hoàn thành tốt đẹp. Người nói: “Dân chủ, sáng kiến, hăng hái, ba điều đó rất quan hệ với nhau. Có dân chủ mới làm cho cán bộ và quần chúng đề ra sáng kiến. Những sáng kiến đó được khen ngợi, thì những người đó càng thêm hăng hái và người khác cũng học theo. Càng dân chủ thì càng có nhiều sáng kiến. Sáng kiến chỉ ra đời khi người đó tâm huyết, hăng hái làm việc trong một môi trường dân chủ”(4).
b. Tư tưởng về vị trí, vai trò và mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: muốn có cán bộ tốt thì Đảng phải làm tốt công tác huấn luyện cán bộ, huấn luyện cán bộ phải toàn diện cả về mặt phẩm chất đạo đức, tư cách cán bộ và năng lực chuyên môn.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: muốn có cán bộ tốt thì Đảng phải làm tốt công tác huấn luyện cán bộ, huấn luyện cán bộ phải toàn diện cả về mặt phẩm chất đạo đức, tư cách cán bộ và năng lực chuyên môn.
- Quan niệm “huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”: Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ có vai trò, vị trí hết sức quan trọng trong xây dựng đội ngũ cán bộ. Người cho rằng: “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”,“ Có làm tốt công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ thì mới có đội ngũ cán bộ”…(5). Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ không phải là một việc đơn giản, muốn làm được thì phải hiểu cho rõ mục đích, đối tượng, nội dung, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng, phải có đội ngũ cán bộ đủ tiêu chuẩn làm công tác đào tạo, bồi dưỡng; Phải có tài liệu và các phương tiện đáp ứng yêu cầu. Trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “phải thiết thực, chu đáo trong công việc huấn luyện”(6); Phải biết “Huấn luyện ai? Ai huấn luyện? Huấn luyện gì? Huấn luyện thế nào?” (7); Người nói giản đơn mà hàm ý sâu sắc, toát lên những tư tưởng lớn chỉ đạo xuyên suốt toàn bộ công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Đảng ta trong suốt quá trình lãnh đạo từ xưa đến nay.
- Quan niệm về người làm công tác đào tạo bồi dưỡng (những người thầy): Trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng việc xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác này. Người làm công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ như “máy cái” trong công nghiệp dùng để sản xuất các “máy con”. Vì vậy, người làm công tác đào tạo bồi dưỡng cán bộ “phải làm kiểu mẫu về mọi mặt: tư tưởng, đạo đức, lối làm việc”5và “phải học thêm mãi mới làm được công việc huấn luyện của mình” (8). Với quan điểm này, Bác khẳng định vị trí, vai trò của những người thầy trong đào tạo, bồi dưỡng. Người thầy phải thực sự được đào tạo nghiêm túc, khoa học và chất lượng; Cái “máy cái” là quyết định tư tưởng, hành động, hiệu quả của các máy con; “máy cái” mất định hướng, lệch lạc tư tưởng sẽ làm cho các máy con rối loạn, xã hội rơi vào trạng thái “rơi tự do”. Người thầy phải luôn luôn biết trao dồi kiến thức, kinh nghiệm, khoa học và thực tiễn cho mình để thực sự trở thành những “máy cái” vận hành , định hướng vận động của xã hội theo quy luật nhất định.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh coi đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện cán bộ là công việc thường xuyên, liên tục, toàn diện và thiết thực: Công tác đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện cán bộ là bộ phận rất quan trọng trong công tác cán bộ, là công việc gốc của Đảng, phải được tiến hành thường xuyên, liên tục. Phải xác định rõ mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ với các yếu tố cơ bản: học thức, đạo đức cách mạng, tác phong và năng lực công tác. Nhưng tùy từng giai đoạn cách mạng, tùy vào tình hình cụ thể mà Người đặt ra mục đích, nhiệm vụ để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Người thường nhấn mạnh: Học tập là sự nghiệp của mỗi cán bộ, đảng viên là sự nghiệp suốt đời, công tác đào tạo, bồi dưỡng là công việc gốc của Đảng. Quan điểm của Người là đã làm cán bộ thì phải thường xuyên học tập trao dồi đạo đức cách mạng, “Người cán bộ là phải học tập suốt đời, học trong sách vở, học trong thực tiễn và học trong nhân dân” (9). Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, đối tượng đào tạo, bồi dưỡng quyết định nội dung, phương pháp. Vì vậy, trước hết phải biết “huấn luyện ai”, tức là nắm chắc đối tượng đào tạo, bồi dưỡng để có nội dung, phương pháp thích hợp.
- Mục tiêu của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ: Người nhấn mạnh, học để hành, nghĩa là để làm việc chứ không phải là để có bằng cấp, để cho oai và để có chức này chức nọ. Việc giảng dạy, học tập, đào tạo, huấn luyện phải gắn liền với nghiên cứu công việc thực tế, kinh nghiệm thực tế, “kinh nghiệm và thực tế phải đi cùng nhau”, “lý luận cùng thực hành phải luôn luôn đi liền với nhau”. Người cho rằng: cán bộ đảng viên phải học tập lý luận Mác - Lênin, học tập đường lối, chính sách của Đảng, đồng thời phải học văn hóa, kỹ thuật nghiệp vụ, “làm việc gì học việc đấy” (10), tức là cán bộ làm ở lĩnh vực gì, phụ trách ở ngành nghề gì đều phải học cho thành thạo công việc ở lĩnh vực đó.
Về mục đích học tập của cán bộ, Người còn chỉ rõ: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ, để phụng sự đoàn thể, giai cấp, nhân dân và cho Tổ quốc, nhân loại”. Vì vậy: “Học để sửa chữa tư tưởng. Học để tu dưỡng đạo đức cách mạng. Học để tin tưởng. Học để hành” (11)
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung và phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
Nội dung, hình thức và phương pháp là những vấn đề cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về nội dung và phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
Nội dung, hình thức và phương pháp là những vấn đề cốt lõi trong tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.
- Về nội dung đào tạo, bồi dưỡng: Người yêu cầu phải hết sức thiết thực. Dạy, học lý luận Mác- Lê nin phải biết liên hệ thực tế, thực hành lý luận, tránh nhồi nhét lý luận suông. Đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghề nghiệp thì “phải thực hành khẩu hiệu: làm việc gì học việc ấy” (12).Ngoài dạy lý luận, chuyên môn, còn phải dạy công tác. Người yêu cầu: Ngoài học lý luận, học chuyên môn, phải học chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, học công tác...
- Về phương pháp đào tạo, bồi dưỡng: Là người đã từng tổ chức và trực tiếp đào tạo, bồi dưỡng nhiều thế hệ cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nắm chắc và vận dụng nhuần nhuyễn quy luật tư duy và phương pháp luận Mác- Lê nin trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Người đã đề ra hệ thống nguyên lý, phương châm, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ như:
+ “Cốt thiết thực, chu đáo hơn tham nhiều”(13). Đào tạo, bồi dưỡng cũng như người sản xuất hàng hoá. Sản xuất ra số lượng sản phẩm nhiều là tốt nhưng trước hết phải đảm bảo chất lượng, giá thành hợp lý, người tiêu dùng ưa chuộng thì mới có hiệu quả thiết thực. Việc đào tạo bồi dưỡng cán bộ “cốt yếu phải làm cho người học hiểu thấu đáo vấn đề” (14) và biết vận dụng vào thực tế công việc. Sau khi được đào tạo, bồi dưỡng, về làm việc hiệu quả hơn, nhiệt tình, trách nhiệm cao hơn.
+ “Phải gắn liền lý luận với công tác thực tế” (15). Dạy, học lý luận phải biết liên hệ tình hình cụ thể, kinh nghiệm công tác để giải thích các vấn đề lý luận đặt ra. Như thế là thực hiện nguyên lý “học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn”.
+ “Huấn luyện phải nhằm đúng nhu cầu”, có nghĩa là đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải theo yêu cầu quy hoạch sử dụng. Người nói: “Ban huấn luyện như người làm ra hàng. Làm ra hàng phải đúng với nhu cầu của người tiêu thụ.”
+ “Huấn luyện phải chú trọng việc cải tạo tư tưởng” (16). Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải gắn học tập với rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, tác phong, phương pháp công tác. Người dạy: “Phải huấn và luyện. Huấn là dạy dỗ, luyện là rèn giũa cho sạch những vết xấu xa trong đầu óc.”(17)
+ Trong đào tạo bồi dưỡng cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng nâng cao và hướng dẫn việc tự học, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Phải lấy tự học làm cốt. Do thảo luận và chỉ đạo giúp vào”(18). Như vậy mới phát huy được tính độc lập sáng tạo của người học, tránh được tình trạng học tập thụ động một chiều. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn chỉ rõ: “Học đi đôi với hành, lý luận đi đôi với thực tiễn”. “Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học nhân dân”(19). Người khẳng định: “Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là một nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận không liên hệ thực tiễn là lý luận suông”(20)
+ Có phương pháp học tập đúng chưa đủ, người học còn phải có động cơ, thái độ học tập đúng đắn. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Khi học lý luận thì nhằm mục đích học để vận dụng chứ không phải học lý luận vì lý luận, hoặc tạo cho mình một cái vốn lý luận để sau này đưa nó ra để mặc cả với Đảng. Tất cả những động cơ học tập không đúng đắn đều phải tẩy trừ cho sạch” (21)
Những điều Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy ở trên thật giản dị, dễ hiểu. Vậy mà thực hành cho được thật khó.
3. Học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ hiện nay
Trong thời gian qua, qua phong trào phấn đấu, rèn luyện “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong mọi tầng lớp xã hội, đã đem lại nhiều kết quả tích cực trong nhận thức, trong hành động và nhất là trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho các cấp hiện nay. Học tập và thực hành tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta cần phát huy những ưu điểm, tiến bộ, khắc phục những yếu kém, khuyết điểm nói trên, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Trong thời gian hiện nay, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp sau đây sau đây:
Một là, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải có nội dung, kế hoạch phù hợp với từng loại cán bộ, từng vị trí, lĩnh vực cụ thể. Tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là công việc gốc của các cấp, các ngành, xác định là nhiệm vụ trọng tâm, chiến lược trong phát triển đội ngũ lãnh đạo hiện nay
Hai là, cần phải cấp bách đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong quy hoạch theo chức danh cán bộ, gắn lý thuyết với thực hành, kỹ năng xử lý thực tiễn đối với từng chức danh; tăng lượng kiến thức về tư duy và tầm nhìn chiến lược, nhận thức và giải pháp ứng xử, đề phòng, giải quyết các vấn đề nảy sinh.
Ba là, cần tập trung bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ những kiến thức về lý luận chính trị, về lãnh đạo, quản lý, về khoa học xã hội, nhân văn và những kiến thức chuyên môn phù hợp với công việc được giao nhằm nâng cao khả năng phân tích, luận giải những vấn đề từ những chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng vào thực tiễn của đơn vị, lĩnh vực mà cá nhân đang được phân công phụ trách. Nâng cao khả năng phân tích, xử lý các tình huống, hình thành phương pháp nhận thức khoa học và giải quyết các vấn đề nhanh, nhạy và đạt hiệu quả cao nhất trong lãnh đạo, quản lý.
Bốn là, xây dựng mục tiêu, chương trình, phương pháp đào tạo sát hợp với từng loại đối tượng. Lấy tiêu chuẩn cán bộ làm căn cứ để xây dựng mục tiêu đào tạo. Nội dung chương trình đào tạo phải quán triết quan điểm: thiết thực, phù hợp với yêu cầu đối với từng loại cán bộ; chú trọng cả phẩm chất đạo đức và kiến thức, cả lý luận và thực tiễn; bồi dưỡng kiến thức cơ bản và kỹ năng thực hành nghề nghiệp cho cán bộ, Đảng viên.
Năm là, gắn việc xây dựng đội ngũ cán bộ với việc xây dựng tổ chức và đổi mới cơ chế, chính sách về quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sắp xếp, bổ nhiệm, sử dụng, quản lý đôi ngũ giảng viện trong các cấp bộ. Mỗi cán bộ trong tổ chức phải có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm rõ ràng. Quy hoạch, đào tạo, bố trí, sử dụng cán bộ, phải gắn liền với yêu cầu và nội dung xây dựng tổ chức Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, kiện toàn hệ thống chính trị, đổi mới cơ chế chính sách theo chiến lược phát triển địa phương.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
(1) (2) Sửa đổi lối làm việc, Hồ Chí Minh tuyển tập, Tập II, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2002, tr. 222.
(3) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 368, 370.
(4,5,6,7) Sửa đổi lối làm việc, Hồ Chí Minh tuyển tập, Tập II, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2002, tr. 223.
(8,9,10,11,12) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 370 – 371.
(13) Lời ghi ở trang đầu, Quyển sổ vàng của Trường Nguyễn Ái Quốc TW, Hồ Chí Minh toàn tập, Tập V, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 684.
(14, 15) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 22-23.
(16) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 226.
(17) Sửa đổi lối làm việc, Hồ Chí Minh tuyển tập, Tập II, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2002, tr. 223.
(18,19,20) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 374
(21) Diễn văn khai mạc Lớp học lý luận khóa I, Trường Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh tuyển tập, Tập III, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 144-145.
+ “Phải gắn liền lý luận với công tác thực tế” (15). Dạy, học lý luận phải biết liên hệ tình hình cụ thể, kinh nghiệm công tác để giải thích các vấn đề lý luận đặt ra. Như thế là thực hiện nguyên lý “học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn”.
+ “Huấn luyện phải nhằm đúng nhu cầu”, có nghĩa là đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải theo yêu cầu quy hoạch sử dụng. Người nói: “Ban huấn luyện như người làm ra hàng. Làm ra hàng phải đúng với nhu cầu của người tiêu thụ.”
+ “Huấn luyện phải chú trọng việc cải tạo tư tưởng” (16). Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải gắn học tập với rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, tác phong, phương pháp công tác. Người dạy: “Phải huấn và luyện. Huấn là dạy dỗ, luyện là rèn giũa cho sạch những vết xấu xa trong đầu óc.”(17)
+ Trong đào tạo bồi dưỡng cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng nâng cao và hướng dẫn việc tự học, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “Phải lấy tự học làm cốt. Do thảo luận và chỉ đạo giúp vào”(18). Như vậy mới phát huy được tính độc lập sáng tạo của người học, tránh được tình trạng học tập thụ động một chiều. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn chỉ rõ: “Học đi đôi với hành, lý luận đi đôi với thực tiễn”. “Học ở trường, học ở sách vở, học lẫn nhau và học nhân dân”(19). Người khẳng định: “Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là một nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác - Lênin. Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận không liên hệ thực tiễn là lý luận suông”(20)
+ Có phương pháp học tập đúng chưa đủ, người học còn phải có động cơ, thái độ học tập đúng đắn. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Khi học lý luận thì nhằm mục đích học để vận dụng chứ không phải học lý luận vì lý luận, hoặc tạo cho mình một cái vốn lý luận để sau này đưa nó ra để mặc cả với Đảng. Tất cả những động cơ học tập không đúng đắn đều phải tẩy trừ cho sạch” (21)
Những điều Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy ở trên thật giản dị, dễ hiểu. Vậy mà thực hành cho được thật khó.
3. Học tập tư tưởng Hồ Chí Minh về đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ hiện nay
Trong thời gian qua, qua phong trào phấn đấu, rèn luyện “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong mọi tầng lớp xã hội, đã đem lại nhiều kết quả tích cực trong nhận thức, trong hành động và nhất là trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho các cấp hiện nay. Học tập và thực hành tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta cần phát huy những ưu điểm, tiến bộ, khắc phục những yếu kém, khuyết điểm nói trên, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Trong thời gian hiện nay, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cần tập trung thực hiện tốt các giải pháp sau đây sau đây:
Một là, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ phải có nội dung, kế hoạch phù hợp với từng loại cán bộ, từng vị trí, lĩnh vực cụ thể. Tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là công việc gốc của các cấp, các ngành, xác định là nhiệm vụ trọng tâm, chiến lược trong phát triển đội ngũ lãnh đạo hiện nay
Hai là, cần phải cấp bách đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trong quy hoạch theo chức danh cán bộ, gắn lý thuyết với thực hành, kỹ năng xử lý thực tiễn đối với từng chức danh; tăng lượng kiến thức về tư duy và tầm nhìn chiến lược, nhận thức và giải pháp ứng xử, đề phòng, giải quyết các vấn đề nảy sinh.
Ba là, cần tập trung bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ những kiến thức về lý luận chính trị, về lãnh đạo, quản lý, về khoa học xã hội, nhân văn và những kiến thức chuyên môn phù hợp với công việc được giao nhằm nâng cao khả năng phân tích, luận giải những vấn đề từ những chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng vào thực tiễn của đơn vị, lĩnh vực mà cá nhân đang được phân công phụ trách. Nâng cao khả năng phân tích, xử lý các tình huống, hình thành phương pháp nhận thức khoa học và giải quyết các vấn đề nhanh, nhạy và đạt hiệu quả cao nhất trong lãnh đạo, quản lý.
Bốn là, xây dựng mục tiêu, chương trình, phương pháp đào tạo sát hợp với từng loại đối tượng. Lấy tiêu chuẩn cán bộ làm căn cứ để xây dựng mục tiêu đào tạo. Nội dung chương trình đào tạo phải quán triết quan điểm: thiết thực, phù hợp với yêu cầu đối với từng loại cán bộ; chú trọng cả phẩm chất đạo đức và kiến thức, cả lý luận và thực tiễn; bồi dưỡng kiến thức cơ bản và kỹ năng thực hành nghề nghiệp cho cán bộ, Đảng viên.
Năm là, gắn việc xây dựng đội ngũ cán bộ với việc xây dựng tổ chức và đổi mới cơ chế, chính sách về quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sắp xếp, bổ nhiệm, sử dụng, quản lý đôi ngũ giảng viện trong các cấp bộ. Mỗi cán bộ trong tổ chức phải có chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm rõ ràng. Quy hoạch, đào tạo, bố trí, sử dụng cán bộ, phải gắn liền với yêu cầu và nội dung xây dựng tổ chức Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, kiện toàn hệ thống chính trị, đổi mới cơ chế chính sách theo chiến lược phát triển địa phương.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
(1) (2) Sửa đổi lối làm việc, Hồ Chí Minh tuyển tập, Tập II, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2002, tr. 222.
(3) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 368, 370.
(4,5,6,7) Sửa đổi lối làm việc, Hồ Chí Minh tuyển tập, Tập II, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2002, tr. 223.
(8,9,10,11,12) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 370 – 371.
(13) Lời ghi ở trang đầu, Quyển sổ vàng của Trường Nguyễn Ái Quốc TW, Hồ Chí Minh toàn tập, Tập V, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, tr. 684.
(14, 15) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 22-23.
(16) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 226.
(17) Sửa đổi lối làm việc, Hồ Chí Minh tuyển tập, Tập II, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2002, tr. 223.
(18,19,20) Nói về công tác huấn luyện và học tập, Hồ Chí Minh, Tập II, tr. 374
(21) Diễn văn khai mạc Lớp học lý luận khóa I, Trường Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh tuyển tập, Tập III, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 144-145.
